Hoe maak je een originele tuinserre: stappenplan

Stap 1: Balken controleren

Voordat je de balken kan opschuren, is het belangrijk het hele frame of alle balken één voor één te controleren op resterende nagels, vijzen, klemmen en andere onregelmatigheden, want dit kan gevaarlijk zijn tijdens het schuren. Het kan je schuurmachine beschadigen of zorgen voor verwondingen. Daarom zoals 'Smos' van de Callboys zou zeggen: 'Safety first'.

Stap 2: Schuren van de balken

Stap 3: Beschermen van het houtwerk

Algemeen

Hout leeft en heeft in de meeste omstandigheden verzorging nodig. Dit is een beetje afhankelijk of je houtwerk zich binnen of buiten bevindt. De behandeling van je hout is hiervan duidelijk verschillend en beide terreinen hebben hun eigen gamma aan producten. 

Enkele tips:

• let goed op bij de handelaar of je product voor binnen of buiten te gebruiken is
• kies liefst een milieuvriendelijk product
• kies welk type product je wil: een vernis, een olie, een beits,...
• kijk welk oplosmiddel je nodig hebt: water of white spirit 
• neem altijd vodden (oud laken of keukenhanddoek...) en een roerstok bij de hand 
• sluit je pot na elk gebruik goed af (met de hamer alternerend het deksel zachtjes terug op de pot kloppen)
• verpak je verfborstel in aluminiumfolie of plastic folie wanneer je later wil verder doen 
• verf net zoals bij het schuren met de nerven van het hout mee
• kijk hoeveel lagen er nodig zijn en respecteer de droogtijd tussen de verschillende lagen
• tussen de verflagen dien je steeds lichtjes op te schuren = slissen met een hele fijne korrel

Werkvolgorde:

1. maak het houtwerk stofvrij voor de behandeling
   (stofzuiger met borstelstuk, anders heb je krassen of met een licht vochtige doek)
2. doe de pot open en roer het product stevig om, zodat de componenten zich met elkaar vermengen
3. doe een kleine hoeveelheid product in een 'werkpotje' = bv. botervloot (houd rekening met de breedte van je verfborstel), dat werkt makkelijker
4. leg het deksel licht aangedrukt terug op de pot, zo kan er geen vuil en stof in vallen
5. neem een vod bij de hand
6. start met het behandelen met een verfborstel (of verfrolletje afhankelijk van je project en product)
7. sop de verfborstel tot ongeveer halverwege in het product en strijk af aan de rand van het werkpotje
8. breng het product gelijkmatig in de richting van de nerven aan 
9. roer tussendoor terug een keertje in je werkpotje zodat het product goed gemengd blijft
10. klaar = verfborstel meteen uitwassen of indien je later tot maximum de 2de dag erna nog wil verder doen, pak je deze in in aluminium- of vershoudfolie + sluit de pot goed af 
11. wanneer je een 2de laag wil aanbrengen, dien je eerst even alles licht op te schuren of beter slissen met een hele fijne korrel
    (dit om opnieuw een goede hechting te kunnen garanderen)

Stap 4: Verstevigen van de achterwand

Doordat de voor- en zijwanden werden afgebroken, had de constructie duidelijk aan stabiliteit verloren. Dit merkte ik tijdens het schuren en verven van de balken en de achterwand. De hele constructie bewoog naar voren en achter wanneer er druk op gezet werd. Om te voorkomen dat de toekomstige serre met de eerste rukwinden als een kaartenhuisje in elkaar zou zakken, leek het mij verstandig om de achterwand extra te onderstutten met balken. 

Er zijn 3 balken van 7 x 7 cm d.m.v. een metalen grondpin in de grond en tegen de achterwand geplaatst. Zo kan het frame niet meer naar achteren bewegen. De balken zijn extra vast geschroefd met enkele schroeven in de achterwand.

In een volgende fase wordt de voorwand eveneens meer verankerd, waardoor de gehele constructie opnieuw stevig is en tegen een (wind)stootje kan.

Stap 5: Uitwerken voorwand

Nieuwe deurstijl maken

In het oorspronkelijke tuinhuisje bestond de voorwand hoofdzakelijk uit een deur met aansluitend een raam ernaast. Hierdoor was er een te brede opening om een deur te kunnen monteren. Er was een extra deurstijl nodig. Ik heb uiteraard dezelfde hoogte genomen als deze van de andere balken en een standaard deurbreedte van 90 cm als uitgangspunt. Deze deurstijl heb ik kunnen maken van een balk die vrijgekomen was bij de afbraak van de dakrand. Even de maten nemen, op lengte zagen, afschuren, behandelen en klaar om te monteren d.m.v. metalen plaatjes op de aangewezen afstand, zodat er later een deur van 90 cm kan geplaatst worden.

Deurstijlen verankeren in de grond

Zoals eerder aangehaald was er nog steeds beweging aanwezig in het frame, omdat de voorwand nog niet bevestigd werd. D.m.v. geperforeerde metalen hoekijzers zijn de deurstijlen en andere frontbalken in de beton/vloer verankerd. Gebruik indien mogelijk gegalvaniseerd metaal als ijzerwerk, want door het beschermlaagje gaat dit minder snel roesten wat met ons Belgisch weer wel voorkomt. De voorwand is klaar, nu nog een deur...

Stenen deurstijl

Het tuinhuisje had oorspronkelijk een houten balk als onderste stijl. Deze was echter door de tand des tijds helemaal weggerot. Nu was er een niveauverschil bij de ingang tussen de betonvloer en de vloertegels van de binnenvloer van een 6-tal centimeter. Ideaal om steeds over te struikelen ;-)

Opnieuw kan ik hier rekenen op onze eigen voorraad en jawel, de ideale klinkertjes waren aanwezig! Wanneer ik ze op een rijtje naast elkaar legde tegen de andere vloertegels kwam het nog eens perfect uit zonder enig slijpwerk. ZALIG toch!

ME HAPPY AGAIN 

Deur maken

Wanneer je meerdere projecten zelf uitwerkt in en rondom je huis, heb je na enige tijd wel een eigen 'magazijn' met materialen die ooit nog eens van pas zouden kunnen komen ;-). Zowel mijn man als ikzelf vinden het steeds zonde om nog goede basismaterialen zomaar weg te gooien. Het nadeel hiervan is dat je teveel bij elkaar krijgt, maar in dit geval een groot voordeel dat je op maat en met wat je nog hebt veel kan maken. Uit de voorraad overschotplanken van het nieuwe tuinhuis kon ik een hele nieuwe deur maken. Ja hoor, daar werd ik weer kindsgelukkig van!

Even een goede constructie bedenken en leggen om dan te kunnen meten en uitrekenen of ik voldoende houtwerk voor handen had. Ook hier volgenden uiteraard de stappen: meten, zagen, schuren en behandelen. Daarna kon ik de planken monteren tot een volwaardige tuindeur! 

Alvorens de deur te kunnen monteren, moest deze eerst bekleed worden met de serreplastic.

De deur is daarna met 4 gegalvaniseerde scharnieren (uit eigen voorraad ;-)) gemonteerd. Om de serre te kunnen afsluiten kocht ik een eenvoudig schuifslotje.

Stap 6: Plastic plaatsen

Wanden

Het uitmeten en plaatsen van de serreplastic was het moeilijkste stuk van dit hele project. Hiervoor had ik nog 2 paar extra handen nodig om me te kunnen helpen en 2 ladders, want het was vnl. hoogtewerk. 

In de plaatselijke tuinwinkel heb ik me laten bijstaan bij het berekenen en bekijken van de beste opties qua serreplastic. Waar ik op voorhand zelf bijvoorbeeld niet aan gedacht had, was de genadeloze impact van UV-stralen op de plastic. Gezien onze serre quasi de hele dag in de zon staat, was het eerder een must om UV-bestendige serreplastic te nemen. Bij het berekenen van de hoeveelheid, dien je zeker extra te nemen voor de naden en overlap, deze voorkomen dat er water aan je houtwerk kan komen. De plastic wordt verkocht per lopende meter. Het werd een serieus pakket van enkele meters.

Bij het afmeten en versnijden van de plastic panden is het ook handig enkele handen extra te hebben. Dit werkt net iets makkelijker. Gelukkig hebben we een redelijk grote tuin, waardoor we de plastic goed konden open leggen tijdens deze stappen. Het versnijden van de panden kan gemakkelijk met een breekmes of een grote schaar. 

Het plaatsen van de plastic hebben we met 3 personen gedaan nl. 2 personen om de plastic op de juiste plaats te houden en 1 iemand om deze met een nietpistool of handtacker vast te zetten in het houtwerk. Gezien de plastic bijna geen dikte heeft, kan je nietjes gebruiken van 6mm hoogte en 1,4mm breedte. Op regelmatige afstand, zo'n  30cm van elkaar, werden de nietjes erin geschoten. Het was een hele karwij om de plastic zo strak en tegelijk zo recht mogelijk te trekken. Er werd telkens met een overlap gewerkt of een naad die naar de binnenkant van het houtwerk verwerkt werd. Zo kan er in theorie geen water meer aan de balken komen. Toch door de condens binnen kan je het niet helemaal tegenhouden natuurlijk. 

Tijdens de warme zomerdagen ontdekte ik dat de plastic tijdens de warme uren minder strak komt te staan en dat het bij het afkoelen weer strakker aantrekt. Dus geen paniek wanneer je dit voor de eerste keer ziet! Ik dacht zelf even dat de strakheid voorgoed verdwenen zou zijn, maar dat bleek van niet. Eigenlijk is dit hetzelfde fenomeen als met houtwerk, aluminium en beton, deze zetten ook uit bij warmte.

Dak

Nu kan ook het dak erop! Met afvalbalkjes werd er een klein frame gemaakt bovenop de dwarsbalken van het plafond. Let erop dat je een afwateringshelling creëert door vooraan iets hoger te werken dan achteraan. Zo kan het regenwater weglopen. Reken voor de helling een niveauverschil van 1 cm per lopende meter. 

In 'ons magazijn' hadden we nog 3 plastic golfplaten in voorraad ;-) Ideaal om te gebruiken als dak. Met 2 panelen kwamen we al ruimschoots toe en is er zelfs een overlap gemaakt. De platen zijn met zelftappende schroeven of zelftappers vast gemonteerd in het dakframe. 

Zelftappende schroeven: dit zijn schroeven die zelf hun weg banen/zoeken in de ondergrond en welke als het ware precies al een rondel hebben. Het is ALTIJD nodig om eerst een klein gaatje voor te boren, zodat de schroef er d.m.v. een schroefmachine of een schroevendraaier makkelijk in kan gedraaid worden. Omdat het om plastic platen gaat, die onder hevig zijn aan regen en wind, is er hier gekozen voor zelftappers met beschermkapsel.  

So far so good, nu lijkt het al een echte serre!!! 

Stap 7: Afwerking

Verluchting

Het is enorm belangrijk dat er ook voldoende verluchting in je serre is. Zo niet, kunnen je planten sneller last hebben van schimmels en beestjes én niet alle planten houden van een continue vochtigheid. Verluchten is de boodschap!

In de nok van de voor-en achterwand heb ik bewust een opening gelaten. Toch wil ik vermijden dat er ook teveel beestjes en vogeltjes de planten ontdekken. Anderzijds we moeten de natuur ook wel zijn ding laten doen en bijvoorbeeld lieveheersbeestjes, bijen, vlinders mee laten genieten van je planten. Dus het is altijd zoeken naar een 'gezond' evenwicht. In de 2 open nokdelen heb ik een metalen 'kippengaas' van 1x1 cm vast geschoten met het nietpistool. Het gaas kan makkelijk met een kniptang op maat geknipt worden en je kan het d.m.v. plooien extra moduleren.

Tussen de zijwanden en de nok - het dak, is er ook nog verluchting doordat de plastic en het dak los zijn te.o.v. elkaar en er op die manier ook wind door kan.

NB: Tussendoor laat ik de serredeur vaak open staan tijdens de hete zonne-uren, omdat de temperatuur er heel hoog oploopt en de planten zelfs gewoon verbranden en uitdrogen! Misschien kan ik ze ook als sauna gebruiken, hahaha. De plaats van je serre is daarom zeker ook belangrijk om te bekijken. Natuurlijk had ikzelf hier weinig keuze in, aangezien de betonvloer en het frame van het oude tuinhuisje niet te verleggen waren.   

Linten

Om ervoor te zorgen dat de serreplastic niet los komt of beter losscheurt t.h.v. de nietjes bij wind, is er op de 'nietpaden' een rolluiklint geschoten. Zo zit de plastic extra vast. Doordat het rolluiklint wel dikker is, heb ik hier nietjes gebruikt van 12mm hoogte en 14mm breedte. Zo zit het zeker diep genoeg in het hout verankerd. Er werd op een regelmatige afstand van zo'n 12 cm van elkaar een nietje geschoten.

JOEPIE, DE TUINSERRE IS KLAAR!!!

Nawoordje

Ik heb geprobeerd om een duidelijk overzicht mee te geven van de opbouw van dit project. Het is misschien een beetje beroepsmisvorming, waarin ik als ergotherapeute voortdurend activiteiten en handelingen op een gestructureerde manier heb om te zetten, zodat het duidelijk en overzichtelijk is voor de leerlingen ;-). Het kan een leidraad zijn, een input die je op weg zet, adviserend qua materialen of gewoon een fijn 'verhaal' om te lezen.

Ik ben natuurlijk geen vakman, maar wel een vrouw met 2 werkhanden die graag zelf bricoleert. Meer heb je niet nodig om mooie en interessante dingen te maken. Het start uiteraard allemaal met een idee, goesting en de nodige creativiteit. Om tot actie te kunnen over gaan, is er ook eerst wat denkwerk en opzoekingswerk nodig om uiteindelijk tot een goed concept te komen en de juiste materialen te verzamelen. Het is natuurlijk aan te raden en afhankelijk van je project om je licht hier en daar op te steken bij 'een vakman of vakvrouw' (sorry, beetje feminisme kan geen kwaad hé).

Ik heb ervan genoten te kunnen putten uit ons eigen 'thuismagazijn' (lees tuin en verzamelhoekjes), materialen waarvan ik ooit dacht: 'dit kan nog eens van pas komen' en kijk dit was duidelijk het moment! Mijn innerlijk kind danste weer vrolijk rond ;-) Het kwam allemaal perfect uit en het ligt ook helemaal in de lijn van het gedachtengoed van Recycle-lieve. Dus gooi goede materialen, overschotten,...niet zomaar meteen in de container, al zijn er natuurlijk ook grenzen aan ;-)

Daarnaast heb ik er zelf weer veel van geleerd. Zo had ik geen flauw idee wat zelftappende schroeven waren, had ik geen weet van UV-bestendige serreplastic... Weeral ervaringen die ik kan meenemen in volgende projecten.

Ik hoop je op de een of andere manier geïnspireerd te hebben en dat je benieuwd bent naar het verdere gebeuren in en rond de serre! Nu de serre klaar is, kunnen de planten erin en kan ik ze gaan inrichten. Iets wat ik ook keigraag doe ;-)
Wordt vervolgd!

Liefs, Busy Bie 

NB: Heb je vragen, bedenkingen of wil je iets kwijt, aarzel niet om me een mailtje te sturen info@recyclelieve.be of geef deze post
       een ranking.